บทอาขยาน ม.๒

บทอาขยานชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๒                                                      พระสุริโยทัยขาดคอช้าง                          บังอรอัคเรศผู้                  พิสมัย   ท่านนา                     นามพระสุริโยทัย                    ออกอ้าง                     ทรงเครื่องยุทธพิไชย                เช่นอุป   ราชแฮ                     เถลิงคชาธารคว้าง                   ควบเข้าขบวนไคล                          พลไกรกองน่าเร้า               โรมรัน   กันเฮย                     ช้างพระเจ้าแปรประจัญ             คชไท้                     สารทรงซวดเซผัน                   หลังแล่น   เตลิดแฮ                     เตลงขับคชไล่ใกล้                   หวิดท้ายคชาธาร                                                                       นงคราญองค์เอกแก้ว          กระษัตรีย์                     มานมนัสกัตเวที                     ยิ่งล้ำ                     เกรงพระราชสามี                    มลายพระ   ชนม์เฮย                     ขับคเชนทร์เช่นค้ำ                   สะอึกสู้ดัสกร                          ขุนมอญร่อนง้าวฟาด           ฉาดฉะ                     ขาดแล่งตราบอุระ                    หรุบดิ้น                     โอรสรีบกันพระ                       ศพสู่   นครแฮ                     สูญชีพไป่สูญสิ้น                      พจน์ผู้สรรเสริญ.                   (พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว,  โคลงภาพพระราชพงศาวดาร) -----------------------------                                        อิศรญาณภาษิต              ชายข้าวเปลือกหญิงข้าวสารโบราณว่า      น้ำพึ่งเรือเสือพึ่งป่าอัชฌาศัย      เราก็จิตคิดดูเล่าเขาก็ใจ                               รักกันไว้ดีกว่าชังระวังการ      ผู้ใดดีดีต่ออย่าก่อกิจ                                  ผู้ใดผิดผ่อนพักอย่าหักหาญ      สิบดีก็ไม่ถึงกับกึ่งพาล                                เป็นชายชาญอย่าเพ่อคาดประมาทชาย      รักสั้นนั้นให้รู้อยู่เพียงสั้น                             รักยาวนั้นอย่าให้เยิ่นเกินกฎหมาย      มิใช่ตายแต่เขาเราก็ตาย                               แหงนดูฟ้าอย่าให้อายแก่เทวดา      อย่าดูถูกบุญกรรมว่าทำหน้อย                       น้ำตาลย้อยมากเมื่อไรได้หนักหนา      อย่านอนเปล่าเอากระจกยกออกมา                ส่องดูหน้าเสียทีหนึ่งแล้วจึงนอน.                                           (หม่อมเจ้าอิศรญาณ,  อิศรญาณภาษิต) ----------------------------------------  บทเสภาสามัคคีเสวก ตอน วิศวกรรมา                     อันชาติใดไร้ศานติสุขสงบ              ต้องมัวรบราญรอนหาผ่อนไม่             ณ ชาตินั้นนรชนไม่สนใจ                      ในกิจศิลปะวิไลละวาดงาม             แต่ชาติใดรุ่งเรืองเมืองสงบ                   ว่างการรบอริพลอันล้นหลาม             ย่อมจำนงศิลปาสง่างาม                         เพื่ออร่ามเรืองระยับประดับประดา                    อันชาติใดไร้ช่างชำนาญศิลป์          เหมือนนารินไร้โฉมบรรโลมสง่า             ใครใครเห็นไม่เป็นที่จำเริญตา               เขาจะพากันเย้อยให้อับอาย             ศิลปกรรมนำใจให้สร่างโศก                  ช่วยบรรเทาทุกข์ในโลกให้เหือดหาย             นำเริญตาพาใจให้สบาย                       อีกร่างกายก็จะพลอยสุขสำราญ                    แม้ผู้ใดไม่นิยมชมสิ่งงาม               เมื่อถึงยามเศร้าอุราน่าสงสาร             เพราะขาดเครื่องระงับดับรำคาญ            โอสถใดจะสมานซึ่งดวงใจ             เพราะการช่างนี้สำคัญอันวิเศษ               ทุกประเทศนานาทั้งน้อยใหญ่             จึงยกย่องศิลปกรรม์นั้นทั่วไป                ศรีวิไลวิลาสดีเป็นศรีเมือง.                                                                                 (พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว) ------------------------------------------